Kai te tauranga wakarererangi i Buenos Aires matau e whanga nei mo nga haora e wha, katahi matau ka eke ki runga i te wakarererangi e kawe ana i a matau ki Aotearoa, ki te kainga. Kua whai wa iti nei ki te patopato i etehi korero mo te rangi whakamutunga ki Santiago de Chile.
I oho moata i te ata nei kia tae atu matau ki te Kura o Pucalan mo te poroporoaki ka timata i te 8:30. Ahakoa moata nei te maranga ake i te moenga ka tae tomuri tonu. Tae rawa atu ki te kura, ka kuhu totika atu ki te wharekai, te wahi i whakaritea ai e te kura hai mihi, hai poroporoaki i a matau. Pakipaki kau noa mai i to matau kuhunga ki roto i te whare. Apiapi te noho, te tu o te huinga tangata nei, he wheako tino whakaiti tenei. He maha nga kupu mihi ka wharikihia e te hau kainga ki runga i nga akonga, ki runga hoki i a matau katoa. Ka homai e ratau he perehana ki tena, ki tena o matau. Ka tu takitahi nga akonga o Te Arawa, ki te tuku i a ratau mihi ki nga kaitautoko katoa o te kura, nana matau i awhiawhi mai i te timatanga tae noa ki te wa whakamutunga nei. Hai whakakapi i te poroporoaki nei ka waiata, a, ka haka hoki nga akonga. Ko te huinga ka haparangi mai e whakatenatena ana i nga akonga kia kaha atu! Kua tutuki!
Ka huri te wa, a, kua ahiahi. Ka eke matau ko nga ´familia´ ki runga i te pahi hai hari i a matau ki te tauranga wakarererangi o Santiago. Nawai ra ka tae atu, ka heke i te pahi, ka whakararangi atu ki te whakariterite i nga tueke, ko etehi e kii ana i nga perehana mo te whanau. I mua atu i te putanga atu, ka tu ano tetehi o nga akonga ki te tuku mihi.
Thursday, September 24, 2009
He rorerore (bbq) ki te kainga o Te Mangai o Aotearoa
I karangahia mai matau e te Te Mangai o Aotearoa, a Rosie raua ko tona hoa rangatira a Derek kia haere ki to raua kainga kai ai. I tukuna hoki e Te Mangai te panui ki nga kaiako o Pucalan, nga whanau e tiaki nei i nga akonga, me etehi atu tangata e mahi ana i raro i te korowai o Te Mangai. 100 tangata pea te nui i tae atu. Na Te Mangai matau i whakatau, a ka mutu ka tu tana kapahaka paku nei ki te whakakinaki i ana korero. Katahi ia ka homai ki a matau hai korero, hai whakangahau i te minenga. He huinga rawe. He tino pai ki te kite i nga tangata e tautoko ana i a matau. Naku te panui i tuku atu ki a Tia Mary (ko ia tetehi o nga kaiako paniora i te Kura O Te Koutu i nga tau ki muri. 5 tau i reira e mahi ana, na kua hoki ki tona wa kainga) kia haere mai. Hakoakoa ana ki te kite i a ia. Tumeke hoki nga akonga no Te Koutu te kite i a ia i te whare o Te Mangai. Heke nei nga roimata i runga i te ohorere, me te kitenga atu i a ia. I te po nei kua here au ki tetehi koko o te whare e whakahoki ana i te tini o nga patai e karawhiua mai ana e nga kaiako o Pucalan.
No reira, he matanga a Rosie ma ki te manaaki i te tangata, mai i reira i tere pau te wa. He rawe tenei po whakawhanaunga.
No reira, he matanga a Rosie ma ki te manaaki i te tangata, mai i reira i tere pau te wa. He rawe tenei po whakawhanaunga.
Wednesday, September 23, 2009
Nga mahi turuhi
Aroha mai, kua ngaro atu au i roto i nga mahi turuhi i nga ra kua hipa ake. Kua haere ki wiwi, ki wawa e toro atu ana i tenei wahi miharo kia hopukina atu te ihiihi o tenei taone.
Anei e rarangi ana ko nga wahi i haere ai, maua ko Piritahi i etehi wa, ranei, ko matau ko Piritahi, ko nga akonga, ko te hunga pouaka whakaata i etehi atu wa.
La Colina - He rohe kai tetehi o nga pito o te taone nei. Ko te 'rodeo' te take i haere ai matau ki reira. E ta, ko nga kaieke hoiho o koneki, kai a ratau nga pukenga mo te eke hoiho! Kaore ano au kia kite i te tangata pai atu i enei!
La Pintana - He rohe ano tenei o te taone nui nei. 250,000 nga tangata e noho ana ki koneki. Ko te nuinga he Mapuche, te tangata whenua o Chile. Ko ta matau mahi ki koneki he tirotiro, me te tutaki ki etehi o te tangata whenua. Ko Hose te tangata o koneki nana matau i arataki, i whakamohio mai ki te hitori o te iwi Mapuche.
Parque de Bernado O'Higgins - I haere matau ki te paaka nei mo te ra whakanui i te Índependence' o Chile. Maru pai nei te paaka i te tangata. He tuke ki te tuke te tu o te tini me te mano. Taku whakapae, nui atu i te miriona tangata i reira e taunaki nei i tenei ra hihiri. Ka titiro whakarunga ki te rangi ka kitea nga manu aute e rere ana i te rangi. Engari, he nui ano kua hopukina atu ki nga rakau.
Santa Lucia - He puke kai waenga pu i te taone. He patuwatawata kohatu tenei i whakatungia ki te pakanga atu ki nga paniora.
Bella Vista - He makete kai koneki, kai te taha o te huarahi. Kai te pito o tenei huarahi he ara e piki ana i tetehi puke. Kai te tihi o tenei puke ko Hata Maria e tu ana, he pakoko nunui nei e tiro whakawaho ana ki te taone.
Parque Arauco - He maha nga moro (toahokohoko)kai te taone nei. Ka tae ki tetehi he nui, ka tae ki tetehi ano he nui atu. Ko tenei moro me tupato ka nunumi noa atu te tangata!
Estacion Central - Kua hokihoki maua ko Piritahi ki tenei o nga makete. Te nui hoki. Tata ana tenei makete ki te puku o te taone. Me hopu tereina noke kia tae atu ki koneki. Tera pea me tohipa i nga teihana 16 kia tae atu ki tenei wahi.
Persa - Hai ta Justin, he morearea tenei makete. Me ohiti, kai whanako i au taputapu, ka patua, aha ranei. I a matau i reira kua rata nga tangata ki a matau. WHIU!
Restaurantes - Te parekareka o te kai! He nui nga porini i haere ai matau. Ka whakamatauria e matau nga kai katoa. Ko te miti o koneki, ka ahu mai i nga Atua!!
Valle Nevado, Andes - Te ra o nga ra tenei. I retireti hukapapa mo te ra katoa. He mea ako e matau mo te haora tuatahi. Ko te toenga o te ra i te heke matau i nga pinakitanga o tenei paemaunga. He uaua maku ki te rapu kupu hai whakaahua i nga whakaaro mo tenei ra. Kai runga rawa noa atu!! Ko nga akonga i tere mau ki nga pukenga. Whakamiharo katoa te kaiako, a Joe, kia kite atu i nga akonga e retireti nei i nga ara poupou i muri mai i te haora kotahi. Me mihi ki a Muriel, he kaiako no Pucalan, nana matau i hari ki nga Andes, nana hoki i whakaako mai ki te retireti.
Valparaiso - Haere ai matau ki tenei taone, kotahi haora me te hawhe te tawhiti. He taone e noho ana ki te taha moana. He pukepuke te taone nei, a ko nga whare kai runga, ka anga whakatemoana. I koneki i toro atu ki te kainga o Pablo Neruda he tangata rongonui i tona wa mo te tito poema/rotarota. I whakawiwhia ia ki te 'Noble Prize'.
Museo de Historia Natural, Quinta Normal
I haria maua e Sandra raua ko Euhenia (he kaiako no Pucalan) ki tenei wharetaonga. Ka tirohia nga taonga o nga Mapuche, Rapanui, me nga Paniora.
Pueblito "Los Dominicos"
He momo makete ano tenei i roto i tetehi 'Hacienda'.
El otro Sitio, Bella Vista
He porini Peruwhiana/Peruvian. He tino reka te kai. Ka mihi tonu ki a Sandra raua ko Euhenia mo to raua manaaki mai i a maua ko Pihitahi.
Koira etehi o nga take i whaia e matau i enei ra. Kaore au i tino whai wa kia hohonu ake nga korero. Hai apopo ka wehe matau kia hoki ki te kainga. Ka tu te poroaki ki te kura i te ata. katahi matau ka huri ake te ihu ki Aotearoa.
Tera pea ka whai wa au i te kainga ki te tapiripiri i etehi kupu ano. Heoi ano, ka mutu mai ki koneki mo tenei wa.
Anei e rarangi ana ko nga wahi i haere ai, maua ko Piritahi i etehi wa, ranei, ko matau ko Piritahi, ko nga akonga, ko te hunga pouaka whakaata i etehi atu wa.
La Colina - He rohe kai tetehi o nga pito o te taone nei. Ko te 'rodeo' te take i haere ai matau ki reira. E ta, ko nga kaieke hoiho o koneki, kai a ratau nga pukenga mo te eke hoiho! Kaore ano au kia kite i te tangata pai atu i enei!
La Pintana - He rohe ano tenei o te taone nui nei. 250,000 nga tangata e noho ana ki koneki. Ko te nuinga he Mapuche, te tangata whenua o Chile. Ko ta matau mahi ki koneki he tirotiro, me te tutaki ki etehi o te tangata whenua. Ko Hose te tangata o koneki nana matau i arataki, i whakamohio mai ki te hitori o te iwi Mapuche.
Parque de Bernado O'Higgins - I haere matau ki te paaka nei mo te ra whakanui i te Índependence' o Chile. Maru pai nei te paaka i te tangata. He tuke ki te tuke te tu o te tini me te mano. Taku whakapae, nui atu i te miriona tangata i reira e taunaki nei i tenei ra hihiri. Ka titiro whakarunga ki te rangi ka kitea nga manu aute e rere ana i te rangi. Engari, he nui ano kua hopukina atu ki nga rakau.
Santa Lucia - He puke kai waenga pu i te taone. He patuwatawata kohatu tenei i whakatungia ki te pakanga atu ki nga paniora.
Bella Vista - He makete kai koneki, kai te taha o te huarahi. Kai te pito o tenei huarahi he ara e piki ana i tetehi puke. Kai te tihi o tenei puke ko Hata Maria e tu ana, he pakoko nunui nei e tiro whakawaho ana ki te taone.
Parque Arauco - He maha nga moro (toahokohoko)kai te taone nei. Ka tae ki tetehi he nui, ka tae ki tetehi ano he nui atu. Ko tenei moro me tupato ka nunumi noa atu te tangata!
Estacion Central - Kua hokihoki maua ko Piritahi ki tenei o nga makete. Te nui hoki. Tata ana tenei makete ki te puku o te taone. Me hopu tereina noke kia tae atu ki koneki. Tera pea me tohipa i nga teihana 16 kia tae atu ki tenei wahi.
Persa - Hai ta Justin, he morearea tenei makete. Me ohiti, kai whanako i au taputapu, ka patua, aha ranei. I a matau i reira kua rata nga tangata ki a matau. WHIU!
Restaurantes - Te parekareka o te kai! He nui nga porini i haere ai matau. Ka whakamatauria e matau nga kai katoa. Ko te miti o koneki, ka ahu mai i nga Atua!!
Valle Nevado, Andes - Te ra o nga ra tenei. I retireti hukapapa mo te ra katoa. He mea ako e matau mo te haora tuatahi. Ko te toenga o te ra i te heke matau i nga pinakitanga o tenei paemaunga. He uaua maku ki te rapu kupu hai whakaahua i nga whakaaro mo tenei ra. Kai runga rawa noa atu!! Ko nga akonga i tere mau ki nga pukenga. Whakamiharo katoa te kaiako, a Joe, kia kite atu i nga akonga e retireti nei i nga ara poupou i muri mai i te haora kotahi. Me mihi ki a Muriel, he kaiako no Pucalan, nana matau i hari ki nga Andes, nana hoki i whakaako mai ki te retireti.
Valparaiso - Haere ai matau ki tenei taone, kotahi haora me te hawhe te tawhiti. He taone e noho ana ki te taha moana. He pukepuke te taone nei, a ko nga whare kai runga, ka anga whakatemoana. I koneki i toro atu ki te kainga o Pablo Neruda he tangata rongonui i tona wa mo te tito poema/rotarota. I whakawiwhia ia ki te 'Noble Prize'.
Museo de Historia Natural, Quinta Normal
I haria maua e Sandra raua ko Euhenia (he kaiako no Pucalan) ki tenei wharetaonga. Ka tirohia nga taonga o nga Mapuche, Rapanui, me nga Paniora.
Pueblito "Los Dominicos"
He momo makete ano tenei i roto i tetehi 'Hacienda'.
El otro Sitio, Bella Vista
He porini Peruwhiana/Peruvian. He tino reka te kai. Ka mihi tonu ki a Sandra raua ko Euhenia mo to raua manaaki mai i a maua ko Pihitahi.
Koira etehi o nga take i whaia e matau i enei ra. Kaore au i tino whai wa kia hohonu ake nga korero. Hai apopo ka wehe matau kia hoki ki te kainga. Ka tu te poroaki ki te kura i te ata. katahi matau ka huri ake te ihu ki Aotearoa.
Tera pea ka whai wa au i te kainga ki te tapiripiri i etehi kupu ano. Heoi ano, ka mutu mai ki koneki mo tenei wa.
Friday, September 18, 2009
Ko nga turuhi Maori no Rotorua
I te Rahoroi te 12 o Mahuru, ka puta matau ko Pihitahi, ko Hinurewa, ko Mahanga, ko Pete i to matau poraka dapartamento, ka takahi i te ara hikoi mo nga kiromita e 2 pea ki te departamento o Justin raua ko tona hoa rangatira, a Sahinde (whakahutia peneitia...Shahinde). Ko te hutuporo te take i hikoi ai, te tima O Pango e takaro ana ki te tima no Awherika ki te Tonga. He kangakanga, he aue, he taunu anake te hua i puta ai i ta matau matakitaki i te kemu nei. Ko te mea pai i hiki i o matau na ngakau ko te kai na Justin raua ko Sahinde i tunu. He parakuihi tuturu no Aotearoa! He aniana, he harore, he heki pohi i runga tohi, he tomato, he notinoti. Ahh kua ta te ihu!
Ko nga korero kai te rarangi mai he mea whakaatu atu ki te kaipanui he aha ano etehi o nga mahi i whaia e matau i roto i te wiki kua pahemo atu. Mo te nui o te wiki ko maua ko Pihitahi tera e torotoro ana i te taone nei. Ka eke i te Metro (tereina noke), ka hikoi nui, ka hikoi roa e rapu ana i nga moro nui (mall) me nga makete hai hokohoko i nga perehana mo te whakahoki ki te kainga.
Ko nga korero kai te rarangi mai he mea whakaatu atu ki te kaipanui he aha ano etehi o nga mahi i whaia e matau i roto i te wiki kua pahemo atu. Mo te nui o te wiki ko maua ko Pihitahi tera e torotoro ana i te taone nei. Ka eke i te Metro (tereina noke), ka hikoi nui, ka hikoi roa e rapu ana i nga moro nui (mall) me nga makete hai hokohoko i nga perehana mo te whakahoki ki te kainga.
Thursday, September 17, 2009
Te Huritau tekau tau o Pucalan
Mo nga ra e toru e tu mai nei, (Ratoru, Rawha, Rarima) kua whakaritea hai whakanui i te huritau tekau tau o te kura nei Colegio Pucalan. He whakataetae a-whare te tino kaupapa. Kua whakaropungia nga akonga katoa o te kura ki nga tima e wha, a, ka whakataetae aua tima kia kite atu ko wai ka toa i roto i nga momo takaro me nga momo kanikani o aianei, o nehe ra hoki.
He tae rereke a nga tima. Kakariki, whero, kowhai me te arani. I a ratau nga akonga e whakataetae ana ka kite atu i te mahitahi me te hakoakoa. Ka rongo ano i te ihi, i te wehi, a, kia mutu ra te mahi ko te aroha ka kitea i waenga i nga tima hoariri. Ka kapo atu nga hoa hou i nga Maories ki te whakauruuru i a ratau ki roto i nga takaro me nga kanikani, a, tumeke ana ki te kite i te tokoono e whetu ana i roto i nga mea i uru ai. Ka menemene nga paparinga mo nga mea i taea te whakatutuki, engari, mo nga mea kaore i taea, ka pakaru mai te pukukatakata. Ko nga akonga Paniora, he kaha no ratau ki te tauwhiro mai i nga Maories, ahakoa tae manene mai i te Ratahi, inaianei, i roto i nga ra poto he iwi kotahi te ahua nei. Ka hikina te potae ki nga Maories mo a ratau na mahi i te wiki, e whai kaha ana ratau ki te toro whakamua i te waewae tino tika. Ae, he pukenga pai o enei akonga Maori nei, te tokoono katoa.
E rua ano nga tino kaupapa o enei ra e toru, ko te tuatahi ko te konehete i tu ai i te po o te Rawha. Ka tae mai te whanau whanui o te kura ki te tautoko mai i te huritau tekau tau. He whakaaturanga kanikani te tino putake o te po, a, nana te karanga ki nga matua me nga kaitautoko o te kura kia tae a-tinana ki te whakanui i te taenga atu o te kura ki te tekau tau. Ka tu nga Maories i muri mai i nga kanikani o nga akonga Paniora, tera pea, i te haurua mai i te waru o nga haora i kake atu ai ki runga i te atamira. I reira te mangai o Aotearoa (NZ Embassy), a Rosie raua ko tona hoa rangatira. He rawe te whakangahau o te tokoono. Mai i te timatanga tae noa ki te whakamutunga, kua wahangu te katoa o te hunga matakitaki. Ka rongo i te pine e taka ana. Kia mutu te waiata kotahi ka tupapahu te whare i te kaha pakipaki, na ka pera mo ia waiata, mo ia waiata. Ka heke i te atamira ka pohehetia ko nga Maories nei he whetu no te ao, na te nui o nga mihi mahana i uta ki runga i a ratau. Ka manawanui nga Maories i koneki ki te kite atu i tenei iwi Paniora e whakanui ana i to ratau reo me to ratau na ahurea no whenua ke.
Ko te kaupapa tuarua nui nei i whakahaerehia e te kura nei ko 'Te Ra Rongomau'. Ka whakamaua e te katoa he kakahu ma. Ka noho apiapi i runga i te papa whenua o te papatakaro e anga atu ana ki tetehi pou rakau hai tohu mo tenei kauapa. He teneti kai te taha o te huinga, kai roto ko nga kaikorero ka whakahuahua mai i nga whakaaro mo tenei mea te rongomau. Tokotoru nga Maories i whai wahi ai ki te whakatakoto mai i nga korero. Ko Te Miringa (Te Reo Tauiwi), ratau ko Tanawhea (Te Reo Maori), ko Te Amorangi (Te Reo Paniora).
E hoa ma, ko te mutunga ke mai o te pai! Koia nei oku nei whakaaro mo te kura me nga mahi ka mahia mai e ratau. He rawe te aria ka whaia e ratau, Montessori, ahakoa etehi o nga whakaaro he rereke atu i to te Kura O Te Koutu, i to Ruamata ranei. (Ka mau tonu ki nga waea pukoro i roto, i waho ranei i te akomanga, a ka whakamahia. Ka pupuri ringa te hoatama me te hoakotiro ka kihi hoki, he aha atu, he aha atu..) Heoi ano, koia noa iho. Kuhu ai maua ko Pihitahi ki nga akomanga o te kura, a, ko ta maua i kite atu he tau nga tamariki e aro ana ki a ratau na mahi. Te mea ke, ka tino kite atu he hua kai roto i a ia, ko nga kaiako e rua kai roto i tena, i tena o nga akomanga. Hai whakaaro whakamutunga mai mo tenei tuhinga, ko nga kaiako o te kura nei he kaha ki te mahi. Te mea hoki, he taiao hoahoa i nga wahi katoa o te kura. Ko tenei ahuatanga ka tino kite atu i runga i te kanohi o nga kaiako katoa (me nga akonga) i waenga tonu i a ratau ano, a, ka rongo ano i roto i nga kupu popore ka tukuna mai, ka tukuna atu. Katahi te kura whakamiharo!
He tae rereke a nga tima. Kakariki, whero, kowhai me te arani. I a ratau nga akonga e whakataetae ana ka kite atu i te mahitahi me te hakoakoa. Ka rongo ano i te ihi, i te wehi, a, kia mutu ra te mahi ko te aroha ka kitea i waenga i nga tima hoariri. Ka kapo atu nga hoa hou i nga Maories ki te whakauruuru i a ratau ki roto i nga takaro me nga kanikani, a, tumeke ana ki te kite i te tokoono e whetu ana i roto i nga mea i uru ai. Ka menemene nga paparinga mo nga mea i taea te whakatutuki, engari, mo nga mea kaore i taea, ka pakaru mai te pukukatakata. Ko nga akonga Paniora, he kaha no ratau ki te tauwhiro mai i nga Maories, ahakoa tae manene mai i te Ratahi, inaianei, i roto i nga ra poto he iwi kotahi te ahua nei. Ka hikina te potae ki nga Maories mo a ratau na mahi i te wiki, e whai kaha ana ratau ki te toro whakamua i te waewae tino tika. Ae, he pukenga pai o enei akonga Maori nei, te tokoono katoa.
E rua ano nga tino kaupapa o enei ra e toru, ko te tuatahi ko te konehete i tu ai i te po o te Rawha. Ka tae mai te whanau whanui o te kura ki te tautoko mai i te huritau tekau tau. He whakaaturanga kanikani te tino putake o te po, a, nana te karanga ki nga matua me nga kaitautoko o te kura kia tae a-tinana ki te whakanui i te taenga atu o te kura ki te tekau tau. Ka tu nga Maories i muri mai i nga kanikani o nga akonga Paniora, tera pea, i te haurua mai i te waru o nga haora i kake atu ai ki runga i te atamira. I reira te mangai o Aotearoa (NZ Embassy), a Rosie raua ko tona hoa rangatira. He rawe te whakangahau o te tokoono. Mai i te timatanga tae noa ki te whakamutunga, kua wahangu te katoa o te hunga matakitaki. Ka rongo i te pine e taka ana. Kia mutu te waiata kotahi ka tupapahu te whare i te kaha pakipaki, na ka pera mo ia waiata, mo ia waiata. Ka heke i te atamira ka pohehetia ko nga Maories nei he whetu no te ao, na te nui o nga mihi mahana i uta ki runga i a ratau. Ka manawanui nga Maories i koneki ki te kite atu i tenei iwi Paniora e whakanui ana i to ratau reo me to ratau na ahurea no whenua ke.
Ko te kaupapa tuarua nui nei i whakahaerehia e te kura nei ko 'Te Ra Rongomau'. Ka whakamaua e te katoa he kakahu ma. Ka noho apiapi i runga i te papa whenua o te papatakaro e anga atu ana ki tetehi pou rakau hai tohu mo tenei kauapa. He teneti kai te taha o te huinga, kai roto ko nga kaikorero ka whakahuahua mai i nga whakaaro mo tenei mea te rongomau. Tokotoru nga Maories i whai wahi ai ki te whakatakoto mai i nga korero. Ko Te Miringa (Te Reo Tauiwi), ratau ko Tanawhea (Te Reo Maori), ko Te Amorangi (Te Reo Paniora).
E hoa ma, ko te mutunga ke mai o te pai! Koia nei oku nei whakaaro mo te kura me nga mahi ka mahia mai e ratau. He rawe te aria ka whaia e ratau, Montessori, ahakoa etehi o nga whakaaro he rereke atu i to te Kura O Te Koutu, i to Ruamata ranei. (Ka mau tonu ki nga waea pukoro i roto, i waho ranei i te akomanga, a ka whakamahia. Ka pupuri ringa te hoatama me te hoakotiro ka kihi hoki, he aha atu, he aha atu..) Heoi ano, koia noa iho. Kuhu ai maua ko Pihitahi ki nga akomanga o te kura, a, ko ta maua i kite atu he tau nga tamariki e aro ana ki a ratau na mahi. Te mea ke, ka tino kite atu he hua kai roto i a ia, ko nga kaiako e rua kai roto i tena, i tena o nga akomanga. Hai whakaaro whakamutunga mai mo tenei tuhinga, ko nga kaiako o te kura nei he kaha ki te mahi. Te mea hoki, he taiao hoahoa i nga wahi katoa o te kura. Ko tenei ahuatanga ka tino kite atu i runga i te kanohi o nga kaiako katoa (me nga akonga) i waenga tonu i a ratau ano, a, ka rongo ano i roto i nga kupu popore ka tukuna mai, ka tukuna atu. Katahi te kura whakamiharo!
Tuesday, September 15, 2009
Te Wiki i roto i te Kura o Pucalan
Na te nui o nga mahi i whai i te wiki nei, maku nga mea e hihiko nei anake e tautu, e whakamarama kia kore ai au e tuhituhi noa. Hai aha nga take meamea.
I te Rarua he rangi pai ano. E kaha ana nga Maories ( ka whakahuatia peneitia e te iwi kainga o koneki) ki te uru tonu atu ki nga mahi. Ko tenei te rangi ka whakaakona te puoro ki nga akonga, a, ko nga Maories kai roto i te whare puoro e whakatangitangi ana i nga momo taputapu, ara ko te rakuraku, te piana hiko, me nga taramu. Ko ratau ano i te kapokapo atu ki te rakau hopu reo e waiata noa ana. Haruru ana te whare nei i te hoihoi, me ki, he hoihoi pai. Kaore kau te whakama i puta, ko nga pukenga anake ka rangona, ka kitea.
I te rangi nei ka kuhu atu au ki roto i tetehi o nga akomanga takaro. He ropu nohinohi nei, i raro i te 5 tau te pakeke o enei tamariki. Ko te kanikani me te takaporepore te mahi hai whakakorikori i te tinana. Pai kare, he tino ngawari nga kaiako o te kura e akiaki ana i nga tamariki ki te whai i nga mahi. Ka whaia tonutia e nga tamariki i runga ano i te harakoa.
I te ahiahi kua pohiritia matau kia kuhu ki roto akomanga ano, i te mea kua whakahaerehia e etehi o nga akomanga he whakaaturanga mo matau. Te ahua nei kua pau nga wiki tata nei ki te whakarite i nga mahi. No reira, e rua nga akomanga ka kuhuna, a, ka whakaatuhia nga mahi, ka homai hoki e nga tamariki o enei reanga he kai tuturu no koneki, he momo paraoa te nuinga.
Ka mutu te whakaaturanga, ka puta ki waho, na, i runga i te hiahia o nga tamariki ka takaro poiwhana matau. He tino ngakaunui nei te nui o nga tama o te kura ki te poiwhana. E ta, ahakoa iti, ahakoa nui he hikaka ratau ki te takaro. Ko nga rutu he orite ki to te rutu hutuporo. Heoi ano, heke nei te werawera i te rae o te koroua nei, a kua huri te wa kia hoki ano ki te kainga. I mua atu i te hokitanga me whai nga kamera i a Okeroa raua ko Tanawhea ki o raua kainga.
I te po nei ka hari a Justin i a matau (nga pakeke Maories) ki tetehi paparakauta o te taone ki te matakitaki i a Chile e purei ana ki a Brazil. Ko te kirika poiwhana kua pa mai ki a Chile whanui mo te kemu nei, ana, ki ana te paparakauta nei i te tangata. Kaore i whai turu i roto, me noho matau ki waho, he mata nui i waho ra kia matakitakina e te huinga tangata. Ka hinga a Chile, 4-2. Ka hoki ki te departamento, ko te moe te tino take.
I te Rarua he rangi pai ano. E kaha ana nga Maories ( ka whakahuatia peneitia e te iwi kainga o koneki) ki te uru tonu atu ki nga mahi. Ko tenei te rangi ka whakaakona te puoro ki nga akonga, a, ko nga Maories kai roto i te whare puoro e whakatangitangi ana i nga momo taputapu, ara ko te rakuraku, te piana hiko, me nga taramu. Ko ratau ano i te kapokapo atu ki te rakau hopu reo e waiata noa ana. Haruru ana te whare nei i te hoihoi, me ki, he hoihoi pai. Kaore kau te whakama i puta, ko nga pukenga anake ka rangona, ka kitea.
I te rangi nei ka kuhu atu au ki roto i tetehi o nga akomanga takaro. He ropu nohinohi nei, i raro i te 5 tau te pakeke o enei tamariki. Ko te kanikani me te takaporepore te mahi hai whakakorikori i te tinana. Pai kare, he tino ngawari nga kaiako o te kura e akiaki ana i nga tamariki ki te whai i nga mahi. Ka whaia tonutia e nga tamariki i runga ano i te harakoa.
I te ahiahi kua pohiritia matau kia kuhu ki roto akomanga ano, i te mea kua whakahaerehia e etehi o nga akomanga he whakaaturanga mo matau. Te ahua nei kua pau nga wiki tata nei ki te whakarite i nga mahi. No reira, e rua nga akomanga ka kuhuna, a, ka whakaatuhia nga mahi, ka homai hoki e nga tamariki o enei reanga he kai tuturu no koneki, he momo paraoa te nuinga.
Ka mutu te whakaaturanga, ka puta ki waho, na, i runga i te hiahia o nga tamariki ka takaro poiwhana matau. He tino ngakaunui nei te nui o nga tama o te kura ki te poiwhana. E ta, ahakoa iti, ahakoa nui he hikaka ratau ki te takaro. Ko nga rutu he orite ki to te rutu hutuporo. Heoi ano, heke nei te werawera i te rae o te koroua nei, a kua huri te wa kia hoki ano ki te kainga. I mua atu i te hokitanga me whai nga kamera i a Okeroa raua ko Tanawhea ki o raua kainga.
I te po nei ka hari a Justin i a matau (nga pakeke Maories) ki tetehi paparakauta o te taone ki te matakitaki i a Chile e purei ana ki a Brazil. Ko te kirika poiwhana kua pa mai ki a Chile whanui mo te kemu nei, ana, ki ana te paparakauta nei i te tangata. Kaore i whai turu i roto, me noho matau ki waho, he mata nui i waho ra kia matakitakina e te huinga tangata. Ka hinga a Chile, 4-2. Ka hoki ki te departamento, ko te moe te tino take.
Te Kura O Pucalan
Hawhe haora i te ata kia tae atu ki te Kura O Pucalan ma runga i te waka o Pedro (Kua whakaritea ko ia te taraiwa mo matau, mo nga wiki e toru). Kiki ana nga huarahi i nga motoka. Ko te nui o nga waka e haere mai ana ki te taone, ana ko matau e haere atu ana i te taone. Mo te wiki kotahi koia nei te ahuatanga kia haere ki te kura. Kua hipa ke te wiki, ko tenei te Rarua te tekau ma rima o Mahuru e tuhia ana e au tenei korero, a ko taku he titiro whakamuri ki nga mahi i mahia mai e matau i roto i te Colegio Pucalan mo te wiki kua mahue iho ra. No reira, he wiki miharo, he wiki hihiri.
Ko te Ratahi te tuawhitu o Mahuru
Kua mutu te hekenga o te ua. He ra paki. Ko te mataotao o te ata i te ngau mai. Kai roto matau i tetehi o nga ruma kaiako, katahi a Bernadita ka karanga mai kia haere matau ki te pohiri. Ka puta ki waho, ka titiro whakarunga ki nga kapua e iri ana i te rangi ki te rawhiti. Ka ata titiro ano, ka taka te kauae. He maunga ke e taupoki nei ki te hukapapa, ko Nga Andes. Ehara hoki i te mea kotahi anake te tihi, he paemaunga e karapoti mai ana i te kura, i Santiago whanui tonu. Ano nei he korowai e whakakakahutia ana te rohe nei e Ranginui. Tihae atu taku titiro i nga paemaunga whakahi ka hoki ano te whakaaro ki te pohiri.
He ranginamu te ahua o nga akonga Maori nei, e mau ana i te pueru nama tahi, te mea okawa.
Ka tu mai te pohiri i roto i te 'wharetakaro' o te kura (he tuanui, he pakitara ki nga taha e rua). 500 nga akonga o te kura nei e whakakaokao mai ana, ko nga taina e noho nei ki runga whariki, ko nga tuakana e tu ana ki muri. He tino pai nga mihi i homai me nga waiata i waiatatia e te kura.
Katahi a Te Wehi ka tu ki te tuku i ana korero i te reo, a, ka ngu te minenga, te rongo ake i tenei reo tino rereke i to ratau. Na, ka mutu, ka tu a Matatia ki te whakahua i tana reo paniora hai mihi. Tumeke nei te hunga whakarongo, ko te reo paniora i puta i te tamaiti Maori nei me te nui o nga mihi i uhia ki runga i a Matatia mo te pai o ana korero.
Mo te toenga o te ra ka uru nga akonga ki roto i nga akomanga e whai ake nei i nga mahi o te kura. Ko ta Hinurewa ma mahi he tango whakaahua mai i te timatanga o te ra, tae noa ki tona tonga. Ka whai tonu te kamera i nga akonga ahakoa a ratau na mahi. Ko ta maua ko Pihitahi he tirotiro huri noa i te kura. Ko ta maua kitenga atu he wawe te taunga o Tanawhea ma ki roto i te kura nei. Tera pea he tino wawe nei, ano he akonga no tenei kura tonu!
Kua whakaritea e Bernadita he ruma mo matau i te kura, hai whakata, he rorohiko hoki kai roto.
I te wa tina ka karangahia e te tari o te ora, te wharekai. Kua kai ke nga taina, inaianei ka kai nga tuakana me o ratau kaiako. Ka rarangi ka tahi, ka rua ka tohipa i te whata kai e whiriwhiri ana
he kai matua, he purini, he inu hoki. He rae wera ka whakataka i te kai i ia ra, i ia ra. Ka tikina tau kai, ka noho ki tetehi tepu kai ai.
Kua pau nga haora i te kura. Ka whai nga kamera i a Matatia raua ko Te Miringa ki o raua kainga. Tae rawa atu matau ki te departamento i te 8 o nga haora i te ahiahipo. Ka arahia matau ki tetehi porini e Justin, he mea tata nei ki te poraka departamento. Ka hoki ki te kainga ki te whai moe.
Ko te Ratahi te tuawhitu o Mahuru
Kua mutu te hekenga o te ua. He ra paki. Ko te mataotao o te ata i te ngau mai. Kai roto matau i tetehi o nga ruma kaiako, katahi a Bernadita ka karanga mai kia haere matau ki te pohiri. Ka puta ki waho, ka titiro whakarunga ki nga kapua e iri ana i te rangi ki te rawhiti. Ka ata titiro ano, ka taka te kauae. He maunga ke e taupoki nei ki te hukapapa, ko Nga Andes. Ehara hoki i te mea kotahi anake te tihi, he paemaunga e karapoti mai ana i te kura, i Santiago whanui tonu. Ano nei he korowai e whakakakahutia ana te rohe nei e Ranginui. Tihae atu taku titiro i nga paemaunga whakahi ka hoki ano te whakaaro ki te pohiri.
He ranginamu te ahua o nga akonga Maori nei, e mau ana i te pueru nama tahi, te mea okawa.
Ka tu mai te pohiri i roto i te 'wharetakaro' o te kura (he tuanui, he pakitara ki nga taha e rua). 500 nga akonga o te kura nei e whakakaokao mai ana, ko nga taina e noho nei ki runga whariki, ko nga tuakana e tu ana ki muri. He tino pai nga mihi i homai me nga waiata i waiatatia e te kura.
Katahi a Te Wehi ka tu ki te tuku i ana korero i te reo, a, ka ngu te minenga, te rongo ake i tenei reo tino rereke i to ratau. Na, ka mutu, ka tu a Matatia ki te whakahua i tana reo paniora hai mihi. Tumeke nei te hunga whakarongo, ko te reo paniora i puta i te tamaiti Maori nei me te nui o nga mihi i uhia ki runga i a Matatia mo te pai o ana korero.
Mo te toenga o te ra ka uru nga akonga ki roto i nga akomanga e whai ake nei i nga mahi o te kura. Ko ta Hinurewa ma mahi he tango whakaahua mai i te timatanga o te ra, tae noa ki tona tonga. Ka whai tonu te kamera i nga akonga ahakoa a ratau na mahi. Ko ta maua ko Pihitahi he tirotiro huri noa i te kura. Ko ta maua kitenga atu he wawe te taunga o Tanawhea ma ki roto i te kura nei. Tera pea he tino wawe nei, ano he akonga no tenei kura tonu!
Kua whakaritea e Bernadita he ruma mo matau i te kura, hai whakata, he rorohiko hoki kai roto.
I te wa tina ka karangahia e te tari o te ora, te wharekai. Kua kai ke nga taina, inaianei ka kai nga tuakana me o ratau kaiako. Ka rarangi ka tahi, ka rua ka tohipa i te whata kai e whiriwhiri ana
he kai matua, he purini, he inu hoki. He rae wera ka whakataka i te kai i ia ra, i ia ra. Ka tikina tau kai, ka noho ki tetehi tepu kai ai.
Kua pau nga haora i te kura. Ka whai nga kamera i a Matatia raua ko Te Miringa ki o raua kainga. Tae rawa atu matau ki te departamento i te 8 o nga haora i te ahiahipo. Ka arahia matau ki tetehi porini e Justin, he mea tata nei ki te poraka departamento. Ka hoki ki te kainga ki te whai moe.
Subscribe to:
Posts (Atom)